IZGRADNJA
INFRASTRUKTURE
Od objekata namenjenim javnim
potrebama pre II sv. rata izbušen je javni bunar sa vodom za piće,
podignuta je škola i crkva. Posle II sv. rata, je 1953. godine
podignut dom kulture, 1961. godine vatrogasni dom, 1981. godine
zgrada nove škole, 1986. godine ambulanta.
Razvoj saobraćajne mreže je od vitalnog značaja za razvoj, pre svega
privrede, koja utiče na razvoj društva uopšte.
Drumski saobraćaj
Za
ovo malo mesto od izuzetnog je značaja razvoj drumskog saobraćaja
kako u našoj opštini, tako i u široj okolini.
Krajem 1966.
godine održan je sveopšti zbor građana (referendum)
u Kovačici na kome su radni ljudi i građani odlučili da se formira
fond za izgradnju puteva i školskih objekata. 8. decembra 1966.
godine
Skupština opštine Kovačica na zajedničkoj sednici donela je
rešenje o obrazovanju inicijativnog odbora za utvrđivanje prioriteta
izgradnje škole i puteva.
Realizacija ovog programa bila je predviđena do 1971. godine,
međutim, zbog oscilacija cena na tržištu građevinskog materijala,
radne snage i drugih faktora, realizacija ovog programa trajala je
punih 15 godina, do 1981. godine. Pošto je ovde reč o drumskom
saobraćaju, sva mesta su povezana asfaltnim putem.
Kada
je reč o Putnikovu, u izveštaju fonda za izgradnju puteva i školskih
objekata skupštine opštine Kovačica za period od 1966-1980. godine
piše sledeće:
Deonica puta Uzdin-Putnikovo je put IV reda, dužine 3.589 m,
građena je od 10. marta 1972.
do 01. jula 1973.
godine. Izvođač radova je bilo preduzeće za puteve Vojvodina put iz
Novog Sada, pogon Pančevo iz Pančeva.
Finansiranje ovog posla vršeno je u celosti
iz sredstava fonda za izgradnju puteva i školskih
objekata skupštine opštine Kovačica u fiksnom
iznosu od 234.000.000 starih dinara. U ovom
iznosu nije navedena širina puta koja iznosi 5m.
Inače, povodom izgradnje ovog puta (Uzdin-Putnikovo) predhodila je
burna rasprava meštana. Naime, oko izgradnje ovog puta postojale su
dve varijante. Prva varijanta je bila da put prođe posle ulaza u selo
kroz Davidovu ulicu i kroz
centar. Druga varijanta je bila da put prođe jednim delom kroz
Bosansku ulicu, zatim kroz Stankovu ulicu do centra sela (prilog
1.). Povodom ovoga sazvan je zbor građana na kome se razvila žestoka
rasprava. Međutim, stanovnici iz Bosanske i Stankove
ulice su bili u većini,
te je prihvaćena druga varijanta, odnosno da put prođe kroz Bosansku
i Stankovu
ulicu do centra sela.
Ako
pogledamo prilog br. 1 vidimo na skici ovog puta da odmah na
pedesetak metara od pruge ka Putnikovu napravljena je blaga krivina
tako da put prolazi pored same pešačke staze. Na ulazu u selo
takođe je napravljena blaga krivina da bi put mogao da prođe kroz
sredinu Bosanske ulice. Naravno, i laiku
pada u oči
da ove krivine nisu bile potrebne i da
je put i da
je put mogao da ide pravo do Uzdinske pruge do ulaza u selo.
Međutim, pošto u ovom
delu gde je trebalo da prođe put, po
celoj dužini od pruge do ulaza
u selo,
površina zemljišta je niža (uvala) u širini
od oko 50 m i dubine
od jednog metara od površine zemljišta njiva sa obe strane. Meštani
Putnikova su se protiv ovog rešenja bunili jer je trebalo povaditi
jedan red topola kod pešačke staze. Međutim investitor je bio
neumoljiv, pravdajući se činjenicom da nema novca i da
je ovo jedino rešenje. Prvo je prodat jedan red topola a kasnije
i drugi.
Mesna zajednica je dala te pare Putnikovu, te su meštani sa tim
novcem ogradili groblje (žičana ograda sa gvozdenim stubovima).
Kada
je prošao asfaltni put, pešačka staza se više nije koristila, te je
zarasla u travu,
što je i danas
tako.
. |
|
Asfaltni put od Uzdina do Putnikova 1978. g.
Levo pored drvoreda topola je pešačka staza zarasla u travu.
Kasnije 1983.g. je izvađen i ovaj red topola čime je zbrisan
najlepši deo prirodne lepote u ovom kraju |
. |
|
Asfaltni put Putnikovo-Uzdin i most na kanalu, jesen 1978.
godine |
Čim
je izgrađen asfaltni put u Putnikovo
je 1973. godine stigao prvi autobus. Zbog malog broja putnika autobus
je dolazio dva puta dnevno, uglavnom zbog učenika (ujutru u 7
časova i posle
podne u 14
časova). Danas autobus dolazi ujutru u 6
i 7
časova i posle
podne u 13
i 14
časova. Autobusi su vlasništvo autotrannog preduzeća Pančevo iz
Pančeva.
Da
meštani nisu imali razloga za prepirku i žučnu
raspravu kroz čiju će ulicu proći put, pokazalo se već u narednih
tri godine. Tačnije, u jesen
1976.
godine
asfaltirana je
Davidova
ulica. U proleće
1977.
godine završeno je asfaltiranje puteva kroz centar sela i preostalog
dela Stankove ulice, dok za preostali deo Bosanske ulice nije bilo
novca, te je kasnije urađena kaldrma. Ovi naknadno urađeni putevi su
širine 3 metara, kao i kaldrma
čija je dužina 200m. Kasnije je urađena kaldrma (kocke od kamena)
dužine od oko 1m od ulaza u selo
u severnom
delu Stankove ulice idući letnjim putem prema Đalu. Ovo je urađeno
zbog toga što se u kišnom
periodu prilikom ulaska u selo
unosilo traktorima mnogo blata a tu
se zbog niskog terena zadržavala voda, te se iz njiva sa teretom
nije nije moglo proći. Sve ove naknadne radove finansirala je mesna
zajednica Uzdin. I danas
na području opštine Kovačica postoje mnogo već mesta od Putnikova
gde ima dosta neasfaltiranih ulica (letnj put). Tako putnikovci
često puta imaju običaj da u šali
kažu, odnosno da se hvale kako smo jedino mesto u opštini
koje ima sve asfaltirane ulice, što u stvari
i jeste
tako.
U toku
sezonskih radova, Bosanska ulica je najviše opterećena, pa su
meštani iz ovog dela ulice preko 20 godina muku mučili da se i ovaj
deo asfaltira. Tek 1998.
godine i ovaj
deo ulice je asfaltiran (200m dužine i 3m
širine). Asfaltiranje ovog dela puta finansirala je dve trećine
mesna zajednica Uzdin i jednu
trećinu fond za puteve skupštine opštine Kovačica. Ovaj deo posla
isposlovali su Ranko Stojanović, odbornik sela i Đorđe
Milosavljević predsednik izvršnog odbora SO Kovačica.
Trotoari
1960.
godine ukida se srez u Kovačici a sedište opštine se premešta iz
Uzdina u Kovačicu. Te godine na zahtev meštana opština je dala ciglu
da se u selu postave trotoari (staze od cigala širine 1m). Trotoari
su postavljeni kroz centar sela, na ulazu u selo, na putu za Uzdin
i na bočnim stranama
placeva koji se nalaze na uglovima ulice. Što se
tiče ulica, svako domaćinstvo je bilo dužno da na ulici pored kuće
napravi stazu od cigala. U novije vreme ima dosta domaćinstava koji
su ispred kuće napravili betonske staze. Od kako je kroz selo prošao
asfaltni put, mešani uglavnom idu asfaltom, te ima dosta staza koje
su zarasle u travu. Pošto je u tom periodu (1960) mesto na kome je
locirano selo uglavnom bilo močvarno i podvodno, ovi trotoari su kud
i kamo olakšali posao meštanima. U perodu velikih kiša, naročto
u proleće, kroz selo se od blata jednostavno nije moglo proći.
1966.
godne meštani su upriličili da se pešačka staza od Putnikova do
Uzdina presvuče betonom. Radove na ovoj stazi finansirala je mesna
zajednica Uzdin. Betoniranje je počelo u jesen 1966. godine
a završilo se u proleće 1967. godine. Betoniranje je rađeno ručno,
gde su se izvlačile betonske kocke jedna do druge površine 1m2. Kada
je urađena pešačka staza do Uzdina i trotoari po ulicama, meštani su
imali običaj da kažu: Sada i u crkvu možeš otići u papučama po
najvećoj kiši.
Elektrifikacija
1957.
godine u selu je sprovedena elektrifikacija. U centar sela je
postavljen transformator a električna mreža je sprovedena po ulicama
sa impregniranim drvenim banderama. Prvi stanovnik koji je uveo
struju u kuću bio je Aleksa Lazić. U početku je električna mreža
bila monofazna, pa se električna instalacija po stambenim i ostalim
objektima sastajala od nekoliko sijaličnih mesta i utičnica za
radio.
Već
1970. godine standard života meštana je bitno poboljšan, te meštani
počinju polako da podižu nove kuće od čvrstog materijala (pečena
cigla). Pošto se u to vreme pojavljuju razni aparati na struju,
u nove kuće se uvodi trofazna struja sa obaveznim odgovarajućim
uzemljenjem. Uvođenje električne instalacije za domaćinstva je uvek
bila velika stavka, tako da tek 1980. godine svaka kuća u Putnikovu
ima struju. Pošto se selo vremenom proširilo 1995. godine stari
transformator je zamanjen drugim jače snage. Međutim, ni ovaj ne
zadovoljava potrebe potrošača (u Bosanskoj ulici napon struje je
ispod 220V, naročito predveče.
Od
1960. godine u selo je sprovedena ulična rasveta, gde je na svakoj
drugoj banderi postavljena sijalica od 150 vati. U poslednje vreme
ove sijalice su brzo crkavale, što zbog stare instalacije, što zbog
vremenskih prilika tako da je selo više bilo u mraku nego što je
osvetljeno.
Kada
je 1993. godine izabran nov mesni odbor, proritetan zadatak ovog
odbora je bio rekonstrukcija ulične rasvete. Ideja je bila da se
umesto običnih sijalica postave živine sijalice (neonke) sa
prigušnicima. U mesnoj zajednici je dogovoreno da se ovaj projekat
finansira iz mesnog samodoprinosa, s tim što će se deo koji pripada
Putnikovu (10% od ukupnog samodoprinosa) svakog meseca uplaćivati na
žiroračun KDP-a. Sve transakcije oko novca vodio je Ranđel
Anđelković, što znači i sve poslove oko nabavke i postavljanja
neonskih sijalica.
Pošto
je 1993. godina bila inflatorna (hiper inflacija) od samodoprinosa
se nije mogao iskoristiti ni jedan dinar, te su te godine
postavljene samo četiri neonske sijalice na prilazima u selo, koje
su kupljene od novca koji je dobijen od prodate trave na malom
pašnjaku i u centru sela. Ove sijalice sa prigušnicima bile su
prilično skupe, te s obzirom na malu količinu novca koja je
pristizala od samodoprinosa, rekonstrukcija ulične rasvete trajala
je pune tri godine. Već početkom 1996. godine uglavnom su sve
sijalice zamenjene neonkama, tako da je selo valjano osvetljeno.
Naročito u latnjem periodu meštani se uveče šetaju ulicama kao u po
bela dana.
Poštansko telegrafski saobraćaj
Kada
govorimo o poštansko-telefonskom-telegrafskom
saobraćaju (PTT), Putnikovo je prvi telefon dobio 1970.
godine koji je mesna zajednica uvela kao telefon za
hitne slučajeve. Telefon je instaliran u prodavnici.
Međutim, meštani su retko koristili telefon za hitne slučajeve,
češće za privatne razgovore. Zbog svega ovoga i računi
za plaćanje su bili veliki a mesna
zajednica je priznavala račun do određenog iznosa, dok su ostalo
trbali da plaćaju građani koji razgovaraju, odnosno koji koriste
usluge telefona. Tada nije postojao merač za potrošene impulse pa su
trgovci često morali da iz svog džepa plaćaju račune. Zbog svega
ovoga trgovci nisu više htali da imaju obaveze oko telefona, pa se
tog posla prihvatio Nikola Stanković kod koga je seoski telefon bio
punih 20 godina (1973-1993).
U Uzdinu
je do 1969.
godine bilo samo službenih (manuelnih) telefona. U vezi
sa ovim tadašnji sekretar mesne zajednice kaže:
„1969.
godine ukazala se prilika da dobijemo automatsku
centralu od 50 brojeva, uz uslov da pronađemo bar 50%, odnosno 20
predplatnika. Ovo je išlo dosta teško jer je trebalo instalirati
telefonsku mrežu koja je bila zbog
malog broja pretplatnika za to vreme dosta skupa, a drugo,
saobraćajna infrastruktura je u to vreme bila slabo razvijena,
mislim na drumski i PTT saobraćaj, pa je zbog toga telefon bio više
luksuz nego potreba. Zbog toga su ljudi slabo bili zainteresovani za
telefon, odnosno za ovaj vid komunikacije. Mesna zajednica je
finansirala mrežu do Putnikova gde je priključen jedan telefon koji
je služio za hitne potrebe. Ovaj telefon je priključen 1970.
godine.”
Od
1984.
godine,
mesna zajednica je dobila telefonsku centralu od 300 brojeva.
Međutim
i ovoga puta kompletna mreža je morala ponovo da se
radi pa je uvođenje telefonskih priključaka i
ovoga puta bilo dosta skupo,
ali je interesovanje građana bilo mnogo veće nego ranije.
1998/99. godine, telefonski saobraćaj u našoj opštini doživljava
pravu ekspanziju. Uvode se nove centrale mnogo većeg kapaciteta od
nekoliko hiljada brojeva. U celosti se rekonstruiše telefonska mreža
(umesto bandera i visećeg kabla) uvodi se podzemni kabal. I ovoga
puta telefonski priključci su bili dosta skupi (1200DM na 6 mesečnih
rata) ali ovoga puta više od polovine domaćinstava je uveo telefone.
Ovde još da napomenemo da je u to vreme prosečna plata bila oko
100DMmaraka. Ove godine (2003) maja meseca je i preostali deo
domaćinstva uveo telefone, koji su sada mnogo jeftiniji (350DM), dok
je prosečna plata 200-300DM ili 100-150evra.
Ovi telefoni su mnogo jeftiniji zbog već postojeće mreže, a i
interes vlasnika telefonske mreže (Telekom Srbija) da maksimalno
popuni postojeće kapacitete. Tako je Putnikovo danas gotovo 100%
pokriveno telefonskim saobraćajem.
Vodovod
Na
teritoriji opštine Kovačica jedino mesna zajednica Uzdin kojoj
pripada
i
Putnikovo nema urađen vodovod.
Bunari koji su bušeni pre tridesetak godina već su stari
i
voda
za piće nezadovoljava u potpunosti ekološke
i biološke kriterijume
(naročito u Uzdinu).
Tako
da je krajnje vreme da se
i
u
ovim mestima uvede vodovod.
Po
ovom pitanju 1998/99.
godine
počeli su radovi.
U
Putnikovu
je na velikom pašnjaku izbušen bunar na 130
metara
dubine,
sa
dobrom vodom za piće.
Vodovodna mreža je sprovedena do Uzdina
(kroz
glavnu ulicu do centra,
i
u
Putnikovu kroz Davidovu ulicu do centra.
Međutim izgradnja vodovoda je prekinuta posle izbora 2000 godine,
te po
ovom pitanju do sada ništa nije urađeno.
Sadašnji predsednik skupštine
(saveta)
mesne
zajednice Uzdin Gertenišan Todor po pitanju vodovoda kaže:
“Posle izbora 2000.
godine,
radovi na izgradnji vodovoda su prekinuti.
Prvi
zadatak novih opštinskih vlasti je bio da se saniraju dugovi
izvođačima radova,
što
je u proteklom periodu
i
učinjeno.
Vodovod je skupa investicija,
te je
produžetak izgradnje vodovoda za sada onemogućen iz čisto
finansijskih razloga.
Prema
predviđanju nadležnih organa radovi na izgradnji vodovoda trebalo bi
da počnu tokom ove godine
(2003). |